Amerikan mRNA aşısının üreticisi de olan ilaç firması Moderna’nın CEO’su Stéphane Bancel tarih verdi: Dünya genelinde vakaların yaklaşık 228, ölümlerin ise 5 milyona yaklaştığı koronavirüs salgınının 1 yıl içerisinde biteceğini söyledi.
DSÖ, şubat ayında benzer bir açıklama yapmış 2022 yılının ortalarını işaret etmişti. Türkiye’de ise KLİMİK, 6-9 ay içinde pandemik dönemin sona erebileceğini duyurmuştu. Peki, nasıl? 1 yıl içerisinde ne değişecek de pandemi sona erecek? Sevinmek için erken mi?
İsviçre’de yayımlanan Zeitung gazetesine konuşan Moderna CEO’su Stéphane Bancel, pandeminin 1 yıl içerisinde biteceği öngörüsünü aşı üretim kapasitelerinin artmasına bağladı ve şunları söyledi: “Son 6 ayda aşı üretim kapasiteleri arttı. Bu kapasite ile gidersek önümüzdeki yılın ortasına kadar dünya üzerinde herkesin aşılanmasına yetecek kadar doza ulaşılır hale gelir. Bugünden itibaren, önümüzde pandeminin bitmesi için 1 yıl var gibi farz edebiliriz. Aşı olmayanlar ise kendiliğinden bağışıklık kazanacak.”
Halen 182 ülkede kullanılan Oxford/AstraZeneca aşısını geliştiren bilim insanı Dame Sarah Gilbert de “Virüs tamamen mutasyona uğrayamaz çünkü spike proteini hücreye girmek için insan hücresindeki ACE2 reseptörü ile etkileşime girmek zorunda. Eğer spike proteini reseptörle etkileşime giremeyecek kadar değişirse zaten hücre içine giremez. Bu nedenle virüsün, bağışıklıktan kaçarak bulaşıcı bir virüs olabileceği çok fazla yer yok. Onun için COVID-19’un çok daha ölümcül bir varyanta dönüşmesi olası değil. Virüsler bir popülasyona yayıldıkça zamanla daha az öldürücü olma eğilimindelerdir” diyerek COVID-19’un zamanla soğuk algınlığı ve solunum yolu enfeksiyonlarına neden olan mevsimsel gribe döneceğini onaylıyor.
TÜRK Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği Başkanı Prof. Dr. Alpay Azap, ‘Pandeminin sonu ne zaman gelecek?’ başlığı ile düzenlenen toplantıda, tünelin ucunda ışık görüldüğünü söylemişti. Prof. Dr. Azap, “Aşıdan kaçan bir varyantın ortaya çıkmaması halinde, önümüzdeki 6-9 ay içerisinde pandemik dönemin sona ereceğini ve virüsün mevsimsel bir hastalığa dönüşeceğini düşünüyorum. ‘Bitmeyen pandemi’ diye bir şey yok tarihte. Tüm pandemiler biter. Bu da bitecek. Burada önemli olan daha fazla uzamaması.
Hepimiz bunaldık ama çoğu gitti azı kaldı. Bir kere elimizde aşılar var ki koruyuculukları çok yüksek. Oldukça güvenli aşılar, yeterli miktarda da üretiliyor. Tabi tek başına aşı olması yetmez, aşılanmak da gerekir. Aşılanma ve beraberinde maske, mesafe gibi toplumsal önlemler ile bu işi halledebiliriz. Ayrıca, bu sene sonunda kullanıma girmesi beklenilen etkili ilaçlar da (hap şeklinde) geliştirilme aşamasında. Hastalığın başında verecek, bulaşı 1-2 gün içerisinde durdurabileceğiz. Aşılama, bireysel önlemler ve yeni ilaçlar ile durumu artık salgın olmaktan çıkarıp endemik bir virüs haline çevirebiliriz” diyor.
Klimik Yönetim Kurulu üyesi, Enfeksiyon Hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Bülent Ertuğrul, CEO Bancel’in açıklamasındaki ‘aşılanmayanların doğal bağışıklık kazanması’ kısmına dikkat çekiyor. Prof. Dr. Ertuğrul, DSÖ verilerine göre dünya genelinde toplumsal bağışıklığa ulaşmak için yüzde 70 aşılama, bunu başarabilmek için de 11 milyar doz aşı gerektiğini belirterek, şöyle devam ediyor: “Bu, şu an pek de mümkün görünmüyor. DSÖ yıl sonuna kadar dünyanın yüzde 40’ını aşılamayı hedeflemişti. Gidişat hedefi tutturmaktan uzak. Öngörüm pandemi, aşının olduğu AB ülkeleri, ABD gibi gelişmiş ülkelerde aşı ile, dünyanın geri kalanında ise ne yazık ki doğal bağışıklık ile bitirilmeye çalışılacak. Keşke bunu tüm dünyayı aşılayarak yapabilsek ama maalesef aşıya ulaşım herkes için eşit değil. Şirketler belki 11 milyon doz aşı üretebilir ama fakir ülkeler alabilecekler mi? Daha geçtiğimiz ay Moderna ve Pfizer aşı-
ya zam yaptı. Ekonomik nedenlerle aşıya ulaşamayan birçok ülke için bu dönem yıkıcı geçecek. Türkiye, aşıya ulaşılabilirlik anlamında şanslı ülkelerden. Tek gereken aşıya inanmak.”
“Bir umut da tedaviyi bulmak. Antiviral ilaç çalışmaları devam ediyor. Şunu da belirteyim; bu virüs ortadan tamamen kalkmayacak. Bizim artık COVID-19 diye yeni bir hastalığımız var. Bu gerçekle yaşamaya alışalım. Belki pandemik olmaktan çıkacak ama endemik yani grip gibi olacak. Mevsimsel olarak görmeye devam edeceğiz. Bu noktaya ne kadarda varırız? Önümüzdeki yıl sönümlenmeye başlar.”
TÜSAD Başkanı, İzmir Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim üyesi Doç. Dr. Berna Kömürcüoğlu da beklentilerinin salgının 1 yıl içerisinde hafiflemesi yönünde olduğunu söylüyor. ‘Ama’ diyerek bir de parantez açıyor: “Tablo pozitif ama ‘Kesin bitecek’ demek de doğru olmaz. ‘Eğer bir başka mutasyon olmaz, dirençli yeni mutasyonlar ortaya çıkmazsa’ demek daha doğru. Aşı çok önemli. Bugün aşılı olanlar hastalığa yakalanıyor ama daha çok mevsimsel grip gibi, hafif atlatıyorlar. Aşılanma artar, toplumsal bağışıklık oranlarını yakalar, virüs de mutasyon geçirmezse kurtulduk! Ancak, dünyada aşılama oranlarının çok az olduğu Afrika ülkeleri gibi ülkeler de var. Salgının sona ermesi için oralarda da aşılama yapılmalı. Aşılamanın olmadığı ülkelerde aşıya dirençli yeni mutasyonlar oluşabilir. İşler terse dönebilir. Sadece bazı ülkelerin aşılanması yeterli değil.”
