Milyonlarca çalışanı doğrudan ilgilendiren kıdem tazminatı hakkı ile ilgili flaş bir gelişme yaşandı. Kıdem tazminatı, çalışanlara belli bir dönem çalıştıktan sonra işçiye verilen tazminat tutarıdır. Kıdem tazminatı almak için belli şartlar var. Bu şartların yerine getirilmesi lazımdır. Ancak kıdem tazminatı alabilmek birçok çalışanın bilmediği bazı istisnai durumlarda var. Kıdem tazminatı şartları neler? İşte kıdem tazminatı şartları ve bilmeniz gerekenler…
Tüm çalışanlar kıdem taminatı hakkı ile ilgili araştırmalar yapıyor. İş Kanunu’nda belirtilen yasalarımızda tarif edilen haklı fesih durumlarında işçiler kıdem tazminatı kazanabiliyor. Bazı durumlarda da çalışanlar kıdem tazminatına hak kazanabilir. Peki, İstifa eden kıdem tazminatı alabilir mi? İstifa eden hangi hallerde kıdem tazminatı alabilir? İşte kıdem tazminatı şartları…
Faruk Erdem’in Yeni Asır’daki yazısına göre; Yasalarımızda tarif edilen haklı fesih şartları oluştuğunda işçiler istifa ederek tazminat alabiliyor. Sözleşmeye uymamak, maaşı eksik yatırmak, ayrımcılık gibi konular tazminata yol açıyor.
Yasalarımız hem çalışanı hem de işvereni koruyan düzenlemeler içeriyor. Özellikle İş kanunumuzun 24. maddesi işçinin haklarını korurken 25. Maddesi de işvereni koruyan düzenlemeler içeriyor.
Kanunda ‘haklı fesih’ olarak nitelendirilen bu düzenlemeler ile hem işçi tazminatını alıp ayrılabiliyor hem de işveren şartlar oluştuğunda işçisini tazminat vermeden işten çıkartabiliyor.
Kıdem tazminatı alabilmek için genel anlamıyla en az 1 yıl çalışmış olmak gerekiyor. Ancak işten istifa etmeden kendi isteği ve kusuru dışında çıkartılmış olma şartı da bulunuyor.Haklı fesih şartları oluştuğunda ise bu kural değişiyor ve işçi isterse kendisi ayrılıp tazminatını talep ediyor.
Yani maaşının ödenmemesi, sözleşmeye uyulmaması, kanunsuz iş yapılması gibi sebepler işçiye haklı fesih imkanı veriyor.
Söz konusu 24. Maddede bu şartlar şöyle sıralanıyor:
Süresi belirli olsun veya olmasın işçi, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:
I. Sağlık sebepleri:
a) İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa.
b) İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa.
II. Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:
a) İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa.
b) İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa.
c) İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse, yahut işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler, yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnad veya ithamlarda bulunursa.
d) İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa.
e) İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse,
f) Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı zaman esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa, yahut çalışma şartları uygulanmazsa.
III. Zorlayıcı sebepler:
İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa.
Söz konusu haklı fesih imkanı işverenler için de bulunuyor. İşveren de çalışanlar için belli şartlarda bu hakkı kullanıp tazminatsız çıkartabiliyor.
O yüzden çalışanların aşağıdaki durumlara dikkat etmeleri gerekiyor. Bu şartlar da 25. maddede şöyle anlatılıyor:
Süresi belirli olsun veya olmasın işveren, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:
I- Sağlık sebepleri:
İşçinin kendi kastından veya derli toplu olmayan yaşayışından yahut içkiye düşkünlüğünden doğacak bir hastalığa yakalanması veya engelli hâle gelmesi durumunda, bu sebeple doğacak devamsızlığın ardı ardına üç iş günü veya bir ayda beş iş gününden fazla sürmesi.
b) İşçinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğu ve işyerinde çalışmasında sakınca bulunduğunun Sağlık Kurulunca saptanması durumunda.
(a) alt bendinde sayılan sebepler dışında işçinin hastalık, kaza, doğum ve gebelik gibi hallerde işveren için iş sözleşmesini bildirimsiz fesih hakkı; belirtilen hallerin işçinin işyerindeki çalışma süresine göre 17’nci maddedeki bildirim sürelerini altı hafta aşmasından sonra doğar.
Doğum ve gebelik hallerinde bu süre 74’üncü maddedeki sürenin bitiminde başlar. Ancak işçinin iş sözleşmesinin askıda kalması nedeniyle işine gidemediği süreler için ücret işlemez.
iStock-1291651376 (1)
II- Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:
a) İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması.
b) İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarf etmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnatlarda bulunması.,
c) İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.
d) İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması.
