Beş-on yıl öncesine kadar herkesin bir şekilde muhtarlığa yolu düşerdi. İkametgâh belgesi, mahalle muhtarından alınırdı, nüfus kayıt örneği de muhtarlıklardan çıkartılabiliyordu. Şimdi bu belgeler ya nüfus müdürlüklerinden ya da daha kolayı e-devletten alınabiliyor. Dolayısıyla vatandaşların muhtarlıklara başvuru sayısı, o dönemlere göre ciddi oranda düştü.
Hürriyet Gazetesi köşe yazarı Ahmet Karabıyık’ın bugünkü köşesinden:
“Ancak şu günlerde; bazı kişilerin belki daha önce hiç ziyaret etmedikleri muhtarlığı ziyaret etmesi kritik öneme sahip. Emlak vergisi ödeyen mülk sahiplerini kastediyorum. Gelecek 4 yılda ödenecek emlak vergisinin hangi değerler üzerinden hesaplanacağı bu günlerde kesinleşiyor. Ayın başından itibaren muhtarlıklara mülklerin yeni arsa değerleri asıldı. Konut olsun, işyeri olsun mülklerin arsa değerleri eğer fahiş oranda artmışsa ve itiraz da edilmezse artık gelecek dört yıl (2022, 2023, 2024 ve 2025) boyunca emlak vergisi hesabı için bir itiraz hakkı olamayacak.
EMLAK VERGİSİNE ETKİSİ
Konut olsun, işyeri olsun mülklerin emlak vergi değeri; arsa değeri ve inşaat maliyetinin toplamından oluşuyor. Arsa değerleri 4 yılda bir belirleniyor, inşaat metrekare maliyet değerleri de her yıl düzenli olarak yayımlanıyor. Arsa değeri ve inşaat maliyetinin toplamı üzerinden belirlenen emlak vergi değeri, yeniden değerleme oranı dikkate alınarak her yıl ayrıca güncelleniyor. Vatandaşlar bu emlak vergi değeri üzerinden konutlarda binde 1, işyerlerinde binde 2 oranında emlak vergisi ödüyorlar. (Büyükşehirlerde vergi oranları iki kat artırımlı uygulanıyor.)
Her dört yılda bir ‘takdir komisyonları’ tüm mülklerin arsa değerlerini yeniden belirliyor. En son 2017 yılında belirlenmişti. Takdir komisyonlarına; belediyeden, Maliye’den, tapu müdürlüğünden, ticaret odasından, ilgili muhtarlıklardan üyeler katılarak değer tespit çalışması yapılıyor. Cadde-sokak bazında mülklerin belirlenen arsa metrekare değeri belediyelere teslim ediliyor.
Gelecek 4 yılın ödenecek emlak vergisi hesabına esas olan arsa-arazi değerleri de (en son) 30 Haziran’da muhtarlıklara asıldı. Mülklerinin arsa değerinin yüzde 100 ve daha da yüksek oranlarda artırılarak belirlendiğini gören mülk sahipleri de var. Söz konusu artış oranına itiraz etmek isteyenlerin ilandan sonraki 30 gün içinde vergi mahkemesinde dava açma hakları var.
YASAYLA SINIRLANDIRILMIŞTI
2017 yılında belirlenen arsa değerlerinde fahiş oranda artışlar söz konusu olmuştu. Birçok mülk sahibi dava da açmıştı bu artış oranlarının iptali için. Önceki değerine göre yüzde 100, yüzde 200 hatta yüzde 500’lük artışlar görülmüştü. Bu oranlar kamuoyundan çok tepki görünce; birçok vatandaş mahkemelere gitmiş, daha mahkemeden kararlar çıkmadan da yasa değişikliği yapılmış ve arsa değerlerinin artış oranı yüzde 50 ile sınırlandırılmıştı. (Emlak Vergisi Kanunu, Geçici Md. 23)
DİĞER VERGİLERİ DE ETKİLİYOR
Tapu harcı hesaplanırken de emlak vergi değeri (en az değer) dikkate alınabiliyor. Miras yoluyla intikal eden gayrimenkuller için de emlak vergi değeri dikkate alınarak veraset ve intikal vergisi hesaplanıyor. Yeni uygulanmaya başlanan ‘Değerli Konut Vergisi’ mükellefleri belirlenirken de emlak vergi değeri dikkate alınıyor. Dolayısıyla bugünlerde muhtarlıklarda asılı olan mülklerin arsa değeri yalnız emlak vergisi hesabında değil diğer vergilerin hesabında da önem taşıyor.”
