Muğla’nın Marmaris ilçesinde farklı noktalarda devam eden orman yangınıyla mücadele 2’nci gününde… Havanın aydınlanmasıyla yangına havadan müdahale yeniden başladı. Tarım ve Orman Bakanı Kirişci, güvenlik tedbirleri kapsamında 51 hanede 151 kişinin tahliye edildiğini açıkladı. Değirmenyanı mevkisindeki yangın koordinasyon merkezi de tedbir amaçlı boşaltıldı.
Muğla’nın Marmaris ilçesinde dün akşam saatlerinde çıkan ve 200 hektarı aşkın alanda etkili olan orman yangınına ikinci günde, 20 helikopter ve 14 uçakla havadan, 1494 personel, 172 arazöz, 191 kamu kuruluşlarına ait araç, 17 dozer ve 39 iş makinesiyle karadan müdahale sürüyor. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ile Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci de söndürme çalışmalarını yakından takip ediyor. İşte dakika dakika bölgede yaşananlar…
21 Haziran günü Muğla’nın Marmaris ilçesine bağlı Bördübet Yedi Adalar mevkiindeki ormanlık alandı başlayan yangın 36. saatine girerken, havanın aydınlanmasıyla birlikte ekiplerin havadan müdahalesi de başladı. Sabahın ilk ışıklarında yangın mesaisine başlayan hava ekipleri, Marmaris’te adeta baş döndüren bir hava trafiğine neden oldu. 27 helikopter ve 14 uçaktan oluşan yangın söndürme ekibinin hava trafiği drone görüntülerine de yansıdı.
Emniyet Genel Müdürlüğü’nden (EGM), Marmaris’teki orman yangınıyla ilgili “Halk arasında korku ve panik yaratmak amacıyla içerik üreten hesaplar hakkında çalışma yapılmış olup, suç unsuru içerikli paylaşımda bulunan hesapların yöneticisi tespit edilerek işlemlere başlanılmıştır” açıklaması yapıldı.
Marmaris’te meydana gelen orman yangınıyla ilgili EGM’den yapılan açıklamada, sosyal medya platformlarında yapılan paylaşımların ‘Yangına müdahale edilmediği’, ‘otellere alan açmak için çıkarıldığı’ ve ‘sabotaj söylemlerinin dolaşıma sokularak dezenformasyon faaliyetlerinin yürütülmeye çalışıldığı’ belirtildi.
Açıklamada, kamuoyu üzerinde panik ve güvensizlik oluşturabilecek söylemlerin bot hesaplar aracılığıyla yayıldığı aktarılarak, “Meydana gelen yangın olayı ile ilgili paylaşımlar incelenmiş ve halkın bir kesimini diğer bir kesimi aleyhine düşmanlığa veya kin beslemeye alenen tahrik eden, halk arasında korku ve panik yaratmak amacıyla içerik üreten hesaplar hakkında çalışma yapılmış olup, suç unsuru içerikli paylaşımda bulunan hesapların yöneticisi/kullanıcısı tespit edilerek işlemlere başlanılmıştır” ifadeleri kaydedildi.
‘PAYLAŞIMLARIN BOT HESAPLARDAN YAPILDIĞI DEĞERLENDİRİLMİŞTİR’
Yangınla ilgili oluşturulan etiket ve bahsetmelerle ilgili bot hesapların tespitine yönelik yapılan çalışmalarda, Marmaris etiketi kullanılarak 22 bin 787 farklı hesaptan paylaşım yapıldığı, bu hesapların yüzde 59.42’sinin bot hesaplar olduğu aktarıldı. Açıklamanın devamında ise şu ifadelere yer verildi:
“‘Orman’ kelimesi kullanılarak 16 bin 31 farklı hesaptan paylaşım yapıldığı görülmüş; bu hesapların yüzde 67.38’inin bilgisayarlar tarafından yönetilen bot hesaplar olduğu değerlendirilmiştir.
‘Yanan’ kelimesi kullanılarak 17 bin 235 farklı hesaptan paylaşım yapıldığı görülmüş; bu hesapların yüzde 56.1’inin bilgisayarlar tarafından yönetilen bot hesaplar olduğu değerlendirilmiştir.
‘Uçaklar’ kelimesi kullanılarak 3 bin 571 farklı hesaptan paylaşım yapıldığı görülmüş; bu hesapların yüzde 71.74’ünün bilgisayarlar tarafından yönetilen bot hesaplar olduğu değerlendirilmiştir.
‘Şahan’ kelimesi kullanılarak 10 bin 723 farklı hesaptan paylaşım yapıldığı görülmüş; bu hesapların yüzde 57,14’ünün bilgisayarlar tarafından yönetilen bot hesaplar olduğu değerlendirilmiştir.
‘Otel’ kelimesi kullanılarak 5 bin 709 farklı hesaptan paylaşım yapıldığı görülmüş; bu hesapların yüzde 54.55’inin bilgisayarlar tarafından yönetilen bot hesaplar olduğu değerlendirilmiştir.”
19.41: Marmaris Bördübet Adalar mevkiindeki orman yangınını söndürme çalışmalarında havadan müdahalede öne çıkan yangın söndürme helikopterleri, alevlerin söndürülmesi ve kontrol altına alınmasında büyük önem arz ediyor.
Bir sortide 2,5 ton suyu yangın bölgesine dökebilen helikopterlerin alevlerle mücadelesi İhlas haber Ajansı ekibi tarafından görüntülendi. Helikopterin sortileri ve yangınla mücadelesi kayıt altına alınırken, alevlerle mücadelede havadan müdahalenin önemini bir kez daha gözler önüne serdi.
19:37: Marmaris’teki orman yangınına ekiplerin müdahalesi devam ederken, alevlerin tehdit etmesi nedeniyle 20 evin tahliye edildiği Değirmenyanı mevkisinde çalışmalar yoğunlaştırıldı. Ekiplerin söndürme çalışmalarına, evlerini alevlerden korumak isteyen vatandaşlar da destek veriyor. Alevlerin yaklaştığı evlerden birinin sahibi olan Ziya Şimşek, yangının söndürülmesi için ekiplerin var gücüyle çalıştığını söyledi. “İnşallah kimsenin evine bir şey olmadan bu doğal afeti atlatacağız” diyen Şimşek, “Oğlum da Orman Genel Müdürlüğü’nde çalışıyor. O da dünden beri alevlerle mücadele ediyor. Burada en son 1973 yılında böyle bir yangın çıkmış. Ben görmedim ama annem o yangını yaşamış. Çok zor bir durum” dedi.
17.55: Muğla’nın Marmaris ilçesinde devam eden orman yangını ile mücadeleye, Toplumsal Olaylara Müdahale Araçları da (TOMA) destek veriyor. Bölgeye gönderilen 17 TOMA alevlere müdahale ediyor.
17.03: Muğla’nın Köyceğiz ilçesinde, kırsal Topalar Mahallesi’nde çıkan orman yangınına 1 helikopter, 2 söndürme uçağı, çok sayıda arazöz, iş makinesi ve su tankeriyle müdahale edildi. Sarp arazi ve rüzgar nedeniyle söndürme çalışmalarında güçlük yaşandı. Havadan ve karadan müdahale ile alevler 3 saatte kontrol altına alındı.
16.40: Orman Genel Müdürlüğü (OGM), Muğla’nın Marmaris ilçesinde dün akşam çıkan ve 200 hektarı aşkın alanda etkili olan orman yangınlarına müdahaleye yönelik eleştirilere yanıt verdi. OGM’nin Twitter’daki hesabından, hava araçlarının neden aynı anda havada olmadığına ilişkin açıklama yapıldı. Hava araçlarının, pilotlar ile sivil hava araçlarının güvenliği ve yangınla mücadelenin kesintiye uğramaması açısından timler halinde hareket ettiği belirtilerek, “Yakıt ikmali, su alma süresi gibi hesaplamalar ve koordinatların yangının ilerleyişine göre yeniden planlaması gibi etkenlerle hepsinin aynı anda uzun sürede havada olması mümkün değildir.” denildi.
15.55: Bir televizyon kanalında katıldığı canlı yayında Muğla’nın Marmaris ilçesindeki orman yangınında gelinen mevcut durumla ilgili bilgi veren Tarım ve Orman Bakanı Kirişci, yangın söndürme çalışmalarının devam ettiğini kaydederek bir siyasi parti genel başkanının Meclis grup toplantısında yaptığı konuşma hakkında şunları söyledi: “Siyasetin de bir edebi, ahlakı olmalı. Ben bunu çok önemsiyorum. Bu kadar önemli hazırlıklar yapmış, kendi envanterini her bakımdan zenginleştirmiş bir Tarım ve Orman Bakanlığı ile bu bakanlığın atmış olduğu adımları önemsizleştirmek, değersizleştirmek ve tabir yerindeyse bir yalan makinesiyle sanki bunlar yapılmamış gibi bir takdim içerisinde olmak siyasetin ahlakına asla uymayan, sığmayan hadiseler. Biz burada bu mücadeleyi verirken bir partinin genel başkanının kalkıp grup toplantısında bunların hiçbirinin olmadığını söylüyor olması gerçekten üzüntü vericidir. 20 uçak ve 55 helikopterimizin olduğunu defalarca açıkladık. Bu, orman yangınlarıyla mücadele eden insanların emeğine de saygısızlık, ülkeye de haksızlık.”
15.26: Marmaris Bördübet mevkiinde başlayan orman yangını şiddetli rüzgar nedeniyle tekrar parladı. Yangın Karacasögüt ve Değirmenyanı Mahallesi istikametinde seyrederken, yol üzerindeki evlerde tahliyeler yapıldı.
15.07: Muğla’nın Köyceğiz ilçesi Toparlar Mahallesi’nin Şelale mevkisinde de, saat 13.30 sıralarında henüz belirlenemeyen nedenle orman yangını çıktı. Dumanların yükseldiğini görenler, 112 Acil Çağrı Merkezi’ne ihbarda bulundu. Bölgeye sevk edilen ekipler, havadan ve karadan söndürme çalışmalarına devam ediyor.
14.30: Muğla’nın Marmaris ilçesinde dün akşam saatlerinden itibaren devam eden orman yangınına müdahale sürüyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da, ormanda çıkan yangını havadan inceledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yanında İçişleri Bakanı Süleyman Soylu da yer aldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, yetkililerden yangınla ilgili bilgi aldı.
14.20: Dün akşam başlayan orman yangınıyla ilgili Antalya Kuş Gözlem Topluluğu’ndan Gökçe Coşkun, Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) veri tabanından aldığı canlı uydu görüntüleri ile yağmur radarı, rüzgar ve sıcaklık haritalarını yayımlayan ‘Zoom Earth’ uygulamasının görüntülerini paylaştı.
Herkes tarafından internet üzerinden izlenebilecek görüntülerde, yangının şiddetinin düne göre arttığının görüldüğünü belirten Gökçe Coşkun, “NASA’nın ısı haritası veya sıcaklık haritası da diyebiliriz. Buradan yangın alanları anlık takip edilebiliyor. Rüzgarı da gösteriyor ve böylece yangının hangi tarafa ilerleyebileceğine ilişkin bilgi sahibi olunması, yangının ilerleyiş yönü tahmin edilmesi açısından önemli olabilir. Bu açıdan yangına müdahale konusunda ve yerleşim yerlerinin boşaltılmasıyla ilgili önlemlerin alınmasını da kolaylaştırabilir” dedi.
Uygulamadan dün aldığı ilk görüntülere göre, bugünkü görüntülerde, yangının şiddetinin arttığının görüldüğünü anlatan Coşkun, rüzgarın güneybatıdan güneydoğu yönüne doğru estiğini ve Yuvacık’a doğru ilerlediğini gösterdiğini kaydetti.
14.04: Sağlık Bakanı Fahrettin Koca da sosyal medya hesabından açıklama yaptı. Koca, ‘Muğla’da dün akşam başlayıp söndürme çalışmaları halen devam eden orman yangınıyla mücadele eden görevlilerin sağlık ihtiyaçlarını karşılamak üzere, Bakanlığımıza bağlı ekipler ilk anlardan beri olay yerindedir. Yangın sebebiyle bütün milletimize geçmiş olsun diyorum. Yangınla mücadele sırasında, şu ana dek herhangi bir yaralanma olayı, belirgin sağlık problemi yaşanmadı. 115 sağlık personelimiz; 17 ambulans, 15 UMKE timi, 1 Motorize Ambulans ve 1 Mobil Komuta Aracı ile görev başında. Hepimiz, yüreklere su serpecek haberi bekliyoruz.’ dedi.
13.27: Muğla Cumhuriyet Başsavcısı Mehmet Nadir Yağcı, Marmaris ilçesinde çıkan orman yangınıyla ilgili soruşturma başlatıldığını açıkladı. Başsavcı Yağcı’nın yaptığı yazılı açıklamada, Marmaris ilçesi Amazon Koyu Bördübet mevkiindeki ormanlık alanda 21 Haziran tarihinde saat 20.00 sıralarında başlayan ve yaklaşık 300-400 hektarlık kızılçam ormanının zarar gördüğü yangınla ilgili olarak mülhakatımız Marmaris Cumhuriyet Başsavcılığımızca derhal soruşturma başlatılmış olup soruşturma tüm yönleriyle titizlikle yürütülmektedir. Kamuoyuna saygıyla duyurulur” denildi.
13.24: Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Marmaris bölgesinde başlayan orman yangınları nedeniyle, Aydın Büyükşehir Belediyesi Toplu Açılış Törenini ileri bir saate erteleyerek, yangın bölgesine gitme kararı aldı.
12.50: Sabotaj ihtimali üzerinde de durulan yangınla ilgili Muğla İl Jandarma Komutanlığı ve Muğla İl Emniyet Müdürlüğü tarafından, çıkış nedeninin tespiti için özel ekip kurulduğu öğrenildi.
11.40: Orman Genel Müdürlüğü (OGM), Muğla’nın Marmaris ilçesinde dün akşam saatlerinde başlayan ve gece boyunca devam eden orman yangının kontrol altına alınmasında sona yaklaşıldığını bildirdi.
11:20: AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik sosyal medya hesabından “Geçmiş olsun Marmaris. Devletimiz tüm varlığıyla vatandaşlarımızın yanındadır. Yangına dakikalar içinde müdahale edilmeye başlandı. Vatandaşlarımızın sadece resmî açıklamaları takip etmesi önemlidir. Yalan haber yayan ve provokasyon amaçlı açıklamaların hiçbir şekilde dikkate alınmaması gerekir” mesajını paylaştı. Çelik, “Yangına karadan ve havadan tüm imkanlarla müdahale eden ekiplerimizin fedakarca çalışmalarına teşekkür ediyoruz. Tecrübeli ekiplerimizin insanüstü gayretle çalışmaları her türlü takdiri hak etmektedir” dedi.
11.15: Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, yangın bölgesi Muğla Marmaris’te incelemelerinin ardından açıklamalarda bulundu. Yangınla mücadelede büyük ölçüde belirli noktaya gelindiğini ifade eden Kirişci, “Bu süre zarfında sabahleyin hava araçları noktasında 20 helikopter, 14 uçak aktif görev aldı.” dedi.
Kirişci, şöyle devam etti:
“Rutubet ve hava sıcaklığı konusunda geçtiğimiz yıla göre pozitif durumdayız. Temennimiz bugün bu işin neticelenmesi. Büyük ölçüde yangın kontrol altına alındı diyebiliriz ama neticede yangın bu esintiyle bir yerden başka yere sıçraması söz konusu olabilir.”
CNN Türk Meteoroloji Danışmanı Prof. Dr. Orhan Şen, Marmaris’te çıkan yangına ilişkin dikkat çeken açıklamalarda bulundu.
Şen’in açıklamaları şöyle:
Bir ağacın atmosferdeki karbondioksit miktarını ve karbon miktarını ne kadar fazla emdiğini biliyoruz. Dolayısıyla bir ağacın yanması bile küresel ısınmaya negatif yöne katmış olacak. Çünkü orman yangınları atmosferdeki en önemli karbonların azalması dolayısıyla en önemli faktörlerden bir tanesi.
Baktığımız zaman bölgeye bir defa nem kritik seviyede değil. Nem gündüz, öğlen saatlerinde yüzde 30, 40 civarında. Akşam saatlerinde yüzde 50, 60 civarında. Bu orman yangını çıkartacak bir kritik seviye değil. Sıcaklıklar 35 derecenin altında 33-34 derece civarında. O da çok fazla değil. Anlaşılıyor ki burada bu insan kaynaklı bir yangın. Neredeyse kesin. Zaten bütün orman yangınlarının yüzde 95’i 96’sı insan kaynaklıdır. Kasıtlı veya kasıtsız. Ben ayrım yapmıyorum orada. Kasıtlı olanları güvenlik güçlerimiz bulacaktır, ortaya çıkaracaktır. Dolayısıyla bunun yanında elektrik teli kopmadıysa ki öyle bir şey görünmüyor. Ve yıldırım düşmediyse ki orada böyle bir hava yoktu. Bu insan kaynaklı bir yangın. Ben burada hemfikirim. Tabi güvenlik güçleri daha iyi araştıracaktır.
Bunun yanında nem ve ormanın yanıcı maddesini çabucak tutuşturacak bir seviyede değil. Önümüzdeki günlerde de öyle değil. Yangın çıktıktan sonra önemli faktörlerden bir tanesi rüzgar. Rüzgar son derece önemli. Yangının yayılmasında, yayılma yönünde ve şiddetlenmesinde önemli.
Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci ve İçişleri Bakanı Süleyman Soylu da helikopterle yangın bölgesinde incelemede bulundu.
Bakan Kirişci, yangına ilişkin yaptığı açıklamada, “Marmaris’teki yangını Yangın Yönetim Merkezimizden takip ediyoruz. Yangın 20.02’de başladı. 20.10’da ilk müdahale yapıldı. Devletimiz tüm kurumlarıyla teyakkuz halinde yangına müdahale ediyor” sözlerine yer verdi.
Yangın nedeniyle bölgeye yakın yerleşim alanındaki evler tahliye edildi. Evleri gezen jandarma ve polis ekipleri, vatandaşların dumandan ve yangından etkilenmemeleri için evlerini boşaltmaları yönünde uyarıda bulundu. Vatandaşlar evlerini ve ahırlarda bulunan hayvanlarını boşaltmaya başladı. Bazı mahalle sakinleri ise evlerinin yanacağı endişesiyle gözyaşı döktü.
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Yaban Hayatı Uzmanı Dr. Yasin İlemin, alevlerin etki ettiği alanın yapısal özelliklerine ilişkin değerlendirmede bulundu. İlemin, “Geçtiğimiz yaz ağustos ayında bu alanın hemen güneyinde büyük bir yangın yaşamıştık. Yaklaşık 70 bin hektarlık bir alan yanmıştı. Bu sene de bu bölgede bir yangın başladı. Burası Bördübet Yaban Hayatı Geliştirme Sahası olarak 2020 yılında ilan edildi. Bizim 2017 yılında bu bölgede yapmış olduğumuz doktora çalışmalarımızın sonucunda bu bölgede çok önemli 4 tane yaban hayatı unsuru tespit ettik. Bunların birisi ülkemizin güneybatısında yayılış gösteren önemli bir yaban kedisi olan karakulak. Aynı zamanda dünyada bir kızılçam ormanında yaşayan tek bozayı popülasyonu bu bölgede yaşıyor. Alanda nadir de olsa kurt görünüyor. Kurtların deniz seviyesine çok yakın yaşadığı noktalarda bir tanesi. Bu çok önemli bir özelliği. Görmüş olduğunuz vadi tabanlarında bu bölgeye has orman türü var. Geniş yapraklı günlüklü ormanları. Bu vadinin tabanında akan sularda su samurları yaşıyor. Bu bölgedeki suyun nadir, temiz olduğunun göstergesi indikatör bir tür olan su samurları” diye konuştu.
Bölgenin, 4 farklı yaban hayvanının bulunduğu yer olduğunu söyleyen İlemin, “Bu 4 yaban hayvanın burada olmasından dolayı bu bölge resmi olarak korunan alan ilan edildi. Biz bu bölgede halihazırda 2 araştırma projesi yürütüyoruz. Araştırma projemiz geçen yıl yanmış sahalardan bu bölgeye intikal etmiş yaban hayvanlarının alanı nasıl kullandığıyla ilgiliydi. Yaban hayatını takip etmek için bölgede fotokapanlarımız vardı. Gece bize görüntüler gelmeye başlayınca biz hemen alana geldik. Bu sahanın yaklaşık yüzde 20’si yanmış durumda. Alan batıdan yanarak geliyor, doğuya doğru geliyor. Umut ediyoruz ki yüzde 30’u geçmeden bu durumu kapatırız. Yangın ilk başladığı anda duyu organları yüksek ve gelişmiş olan canlılardan kuşlar ve memeli hayvanlar ilk önce dumanı duyuyor. Dumanı hissediyorlar ve dumanın aksi yönünde bu canlılar yer değiştirmeye başlıyor. Gün ağarır ağarmaz kuşlar yangının tersi istikamete uçarak kaçıyor. Bölgede 50-60 civarında boz ayı popülasyonu var onlar da yangının aksi istikametine gidiyor. Bunun dışında alanda karakulak var. En yoğun yaşadıkları alan bu sahaydı” dedi.
İletişim Başkanlığı da, yangınla ilgili dezenformasyon, provokasyon ve manipülasyona karşı uyardı.
Başkanlığın Twitter adresinden yapılan açıklamada, “Marmaris’te süren ve devletimizin tüm imkânlarıyla, kurum ve kuruluşlarımızın en üst düzeyde koordinasyonuyla müdahale ettiği yangın üzerinden kamu düzenimizi hedef alan her tür dezenformasyon, provokasyon ve manipülasyona karşı resmi kanalların takip edilmesi önem arzetmektedir” denildi.