Beş bin su ayısı ve 128 bebek kalamar, araştırma amacıyla Uluslararası Uzay İstasyonu’na (UUİ) gönderilecek.
Elon Musk’ın uzay firması SpaceX’in UUİ’ye gönderdiği 22. kargoyu taşıyacak mekiğin, 3 Haziran’da fırlatılması planlanıyor.
Araştırmacılar, ekstrem ortamlarda hayatta kalmasıyla ünlü su ayılarının uzaya nasıl uyum sağladığını görmeyi istiyor. Yavru kısakuyruklu kalamarlarla (Euprymna scolopes) ise uzayın, mikroplarla mikrop (mikroskobik ölçeklerdeki canlıların ortak adı olan mikroorganizmanın kısaltması) konakçılar arasında gerçekleşen moleküler ve kimyasal etkileşimler üzerindeki etkisinin incelenmesi hedefleniyor.
Su ayıları
Tardigrad adıyla da bilinen su ayıları uzaya ilk kez gitmiyor. Örneğin 2007’de Avrupa Uzay Ajansı, üç bin su ayısını alçak Dünya yörüngesine göndermişti. 2019’da Ay’a düşen bir uzay aracı yüzünden yüzeye bu mikroskobik canlılar dağılmıştıı. Dünya’daki en esnek yaşam formu olarak kabul edilen hayvanların orada hayatta kalabileceği düşünülüyor.
UUİ’de yapılması planlanan deneyin başındaki Thomas Boothby de “Su ayıları, bize göre binlerce kat daha fazla radyasyona dayanabiliyor. Çok az olan veya hiç olmayan oksijenle günlerce ya da haftalarca yaşamını sürdürülebiliyor” dedi.
Astronotları uzayda daha iyi korumak isteyen NASA, bahsi geçen deneyle su ayılarını bu ortamda koruyan genleri incelemek istiyor.
Tardigradlar istasyona donmuş halde varacak. Özel bir sistemle çözülüp canlandırılacak. Bunun ardından su ayılarının UUİ’deki hayata nasıl uyum sağladığı analiz edilecek. Böylece, astronotların karşılaştığı zorluklar ve çözüm yöntemleri hakkında bilgiler toplanabileceği düşünülüyor.
Örneğin su ayılarının radyasyonla savaşmak için çok sayıda antioksidan ürettiğinin tespit edilmesi, astronotların antioksidan bakımından zengin bir beslenme düzenine geçmesi gerektiği anlamına gelebilir.
Wyoming Üniversitesi Moleküler Biyoloji Bölümü’nde akademisyen olan Boothby şöyle konuştu:
Bu bilgiler en nihayetinde bize, Dünya’daki en güçlü organizmalardan birinin uzaydaki zorlu koşullardan nasıl korunduğu hakkında fikir verecek. Bu fikirlerin, uzun uzay görevlerinde astronotların emniyetini sağlayacak önlemler veya onları koruyacak tedaviler geliştirmek için yol göstermesini umuyoruz.
Bebek kalamar
Bu deneyle uzay yolculuğunun, yararlı mikroplarla konakçılar arasındaki etkileşimler incelenecek. “İnsanlar da dahil olmak üzere hayvanlar, sağlıklı bir sindirim ve bağışıklık sistemi için mikroplara muhtaç” diyen deneyinin başındaki Jamie Foster, sözlerini şöyle sürdürdü:
Uzay yolculuğunun bu faydalı etkileşimleri nasıl değiştirdiğini tam anlamıyla bilmiyoruz. Deneyimizde, hayvan sağlığındaki bu önemli noktaları incelemek için karanlıkta parlayan kısakuyruklu kalamarlar kullanılacak.
Zira söz konusu hayvan bu konuda mükemmel bir model. Bunun bir sebebi, hayvanda belli bir bakteri türünün kolonize ettiği özel bir ışık organının bulunması. Foster, tek bir bakteri türü olduğu için bu süreci takip etmenin kolay olduğunu söyledi. Diğer sebepse bu kalamarların bağışıklık sisteminin insanlarınkine benzemesi.
Gidecek kargodaki malzemelerle UUİ’de yapılacak deneyler arasında taşınabilir ultrason, sanal gerçeklik kullanılarak robotik kolların uzaktan çalıştırılması, böbrek taşlarının uzayda nasıl oluştuğunu analiz edilmesi, ağızdaki mikrobiyomu incelemek ve zorluklara dayanıklı pamuk üretmek var.
(Indenpent)
